Het belang van een gezonde darmflora wordt vaak onderschat. Veel mensen denken dat een gezonde darmflora vooral belangrijk is voor een goede stoelgang, maar dat is slechts een bijkomend voordeel. In deze blog lees je waarom een gezonde darmflora zo belangrijk is en hoe je met kombucha jouw darmflora op een eenvoudige manier in balans kunt krijgen én houden.
Waarom een gezonde darmflora zo belangrijk is
Een gezonde darmflora is essentieel voor een goede gezondheid, omdat de darmen verantwoordelijk zijn voor de opname van voedingsstoffen. Zijn je darmen daar niet goed toe in staat, dan krijg je tekorten aan vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen die op den duur je immuunsysteem kunnen verzwakken. Daarnaast liggen je darmen aan de basis van een gezonde hormoonhuishouding, je spijsvertering vormt dus een cruciale schakel in het goed functioneren van je lichaam.
Onder een gezonde darmflora wordt verstaan dat je ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën in je darmen in een gezond evenwicht met elkaar zijn. De ‘goede bacteriën’ hebben een aantal belangrijke functies in je darmen, waaronder:
- ‘Slechte bacteriën’ op afstand houden. De ‘goede bacteriën’ geven stoffen af waarmee de slechte bacteriën worden gedood. Daarnaast geven ze aan je lichaam doorlopend een signaal af hoeveel voedingsstoffen ze nodig hebben, zodat je lichaam genoeg eet (maar niet teveel), zodat een te grote hoeveelheid slechte bacteriën vanzelf afsterft (O’Hara, 2006).
- Ondersteuning van het immuunsysteem, zowel in je darmen als in het algemeen. Zo’n 80 procent van alle cellen van je immuunsysteem bevinden zich in het spijsverteringskanaal. ‘Goede bacteriën’ spelen daarbij een belangrijke rol, en ze helpen ook bij de aanmaak van antilichamen tegen ziekteverwekkers, wat bijdraagt aan je algehele gezondheid omdat je beter bestand bent tegen bacteriën en virussen die aandoeningen en ziekten kunnen veroorzaken (Steinhoff, 2005)
- Bescherming tegen allergieën. De ‘goede bacteriën’ in je spijsverteringskanaal ondersteunen je immuunsysteem bij het op de juiste manier onderscheid maken tussen ziekteverwekkers en onschadelijke antigenen. Dit belangrijke mechanisme voorkomt dat het immuunsysteem te sterk reageert op onschadelijke antigenen, die de oorsprong vormen van allergieën (Bjorkstén et al., 2004).
- Vertering en absorptie bepaalde koolhydraten. De ‘goede bacteriën’ in je darmen helpen bij de vertering van bepaalde soorten zetmeel, vezels en suikers en zetten ze om in belangrijke energiebronnen en voedingsstoffen (Sears, 2005)
Hoe zorg je voor een gezonde darmflora?
Het spijsverteringsstelsel is een complex en ingenieus systeem, dat zelf over een dynamisch mechanisme beschikt om ervoor te zorgen dat de darmflora in balans blijft. Toch is het milieu in je spijsverteringsstelsel erg kwetsbaar en kan makkelijk op allerlei manieren worden verstoord (Guarner et al, 2003). De meest voorkomende oorzaken van een disbalans in de darmflora zijn een ongezond en eenzijdig voedingspatroon met veel suikers, koolhydraten en ongezonde vetten, stress, voedselallergieën en –intoleranties, ziektes, een verzwakt immuunsysteem en medicijngebruik. Een gezond en gevarieerd voedingspatroon dat rijk is aan verse groenten, wat fruit en gezonde eiwitten en vetten ligt daarom aan de basis van een gezonde darmflora. Daarnaast zijn er diverse voedingsmiddelen die een gezonde darmflora actief ondersteunen, zoals yoghurt (iets wat wij afraden omdat er lactose in zit, een voedingsstof die bij veel mensen ongemerkt voor darmproblemen zorgt) en andere gefermenteerde voeding zoals zuurkool en tempé. Een drankje dat bij uitstek geschikt is voor het in balans brengen en houden van de darmflora is kombucha.
Wat is kombucha en hoe draagt het bij aan een gezonde darmflora?
Kombucha is een drankje dat gemaakt wordt van groene thee en kombucha culturen die vol ‘goede bacteriën’ zitten. Uit oude geschriften blijkt dat kombucha al in het jaar 221 vóór onze jaartelling werd gedronken door zowel keizers als krijgsheren van de oude Chinese dynastieën, omdat men dacht dat deze bruisende drank energie geeft en het lichaam helpt herstellen.
Een belangrijke eigenschap van kombucha is dat het een gefermenteerde drank is. Fermentatie is een proces waarbij micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels en gisten (in dit geval speciale kombucha-culturen), worden gebruikt om een voedingsmiddel of drankje te maken. Door warmte en vocht gaan de micro-organismen groeien, waarbij ze enzymen aanmaken die bepaalde voedingsstoffen (zoals koolhydraten en eiwitten) afbreken en de smaak, geur, uiterlijk, verteerbaarheid en houdbaarheid van het product veranderen.
Het fermenteren van voeding en dranken gebeurt al sinds de prehistorie, omdat het een eenvoudige methode was om voedselbederf tegen te gaan. Bekend is dat de Chinezen ca. 7000-6600 voor het begin van onze jaartelling al fermenteerden, en ook in Georgië (6000 v. Chr.), het oude Egypte (3000 v. Chr.) Babylon (3000 v. Chr.), Mexico (2000 v. Chr.) en Soedan (1500 v. Chr.) werd er veel gefermenteerd. Deze verre voorvaderen wisten niet wat nou precies de gezonde eigenschappen waren van gefermenteerde voeding en dranken, maar ze wisten wel dat ze er ziekten mee konden voorkomen en zich er wel bij voelden.
Ook in de recentere geschiedenis waren gefermenteerde voeding en dranken zeer geliefd. Ontdekkingsreizigers bijvoorbeeld namen altijd veel gefermenteerde groenten mee op hun schip, omdat het een effectief middel was tegen scheurbuik. En ook in de zogenaamde ‘Blue Zones’, bepaalde gebieden in de wereld waar mensen veel ouder dan gemiddeld worden, blijkt dat gefermenteerde voeding een standaard onderdeel uitmaakt van het voedingspatroon.
Pas in 1837 werd ontdekt dat gefermenteerde voeding en dranken levende organismen bevatten, die zichzelf vermenigvuldigen tijdens het fermentatieproces. Niet veel later werd ook ontdekt dat gefermenteerde producten bacteriën bevatten, de zogenaamde probiotica-culturen. Deze probiotische culturen ondersteunen de ‘goede bacteriën’ in je darmen en zijn daardoor een effectief middel om je darmflora in balans te houden. De bekende wetenschapper Louis Pasteur heeft in de periode tussen 1850 en 1860 veel onderzoek gedaan naar fermentatie.
Kombucha kun je zelf maken met kombucha-culturen, maar dit is een precies en omslachtig klusje, want als je het niet goed doet en de drank onvoldoende of teveel fermenteert kan dit schadelijk zijn voor de gezondheid. Veel makkelijker en veiliger is het daarom om kant en klare kombucha te kopen, zoals bijvoorbeeld Cultcha Kombucha (verkrijgbaar in de smaken appel gember en granaatappel hibiscus, dat je dagelijks kunt drinken voor een gezonde darmflora.